“Hommeles bij meeting Vlaams Belang in Brussel“
Op deze manier omschreef Het Laatste Nieuws de confrontatie die eerder deze maand plaats vond aan de Grasmarkt in het centrum van Brussel. Nu hebben wij uiteraard niet de pretentie om de waarheidsgetrouwe, literaire kunstenaars van Het Laatste Nieuws tegen te spreken, maar de enigszins archaïsche term ‘hommeles’ doet de werkelijkheid onrecht aan. Gedurende enkele minuten leek de Grasmarkt verzeild geraakt in een slagveld.
Alvorens hier dieper op in te gaan, eerst de context. In het kader van hun verkiezingscampagne had het Vlaams Belang een bijeenkomst georganiseerd waarbij ze enkele vooraanstaande leden hadden uitgenodigd van het Franse extreem-rechtse Front National. Deze laatsteis er tijdens de voorbije lokale verkiezingen van 23 maart in Frankrijk in geslaagd om verschillende steden te veroveren, op zijn minst een verontrustende ontwikkeling te noemen. Het Vlaams Belang was ongetwijfeld geïnspireerd door deze overwinning van hun Franse zusterpartij en hoopte met deze bijeenkomst weer wat geloofwaardigheid te winnen. De successen van Front National staan dan ook in schril contrast met de electorale neergang van het Vlaams Belang in Vlaanderen ten voordele van de N-VA.
Tot ongenoegen van het Vlaams Belang was er vanuit de linkse kringen opgeroepen tot een tegen-manifestatie die de fascistoïde meeting niet zonder tegenwind wou laten verlopen. Een belangrijke organisatie die had opgeroepen om deel te nemen aan de tegenbetoging was de ‘Jeunes Organisés et Combatif‘, blijkbaar de Franstalige tegenhanger van de Katholieke Arbeidersjongeren (KAJ) die zich veel strijdvaardiger opstelde dan de KAJ in het Vlaamse landsgedeelte. Antifascistische activisten uit heel België gaven gehoor aan de oproep. Uit angst voor de, schijnbaar onvermijdelijke, confrontatie besloot de Brusselse PS burgemeester Yvan Mayeur de extreem-rechtse bijeenkomst die moest plaatsvinden in de theaterzaal Vaudeville te verbieden. Het Vlaams Belang liet het daar niet bij en trok naar de Raad van Staten die op het allerlaatste moment besloot dat de bijeenkomst toch mocht doorgaan. Tot op het laatste moment bestond er onduidelijkheid over wat er nu precies zou gebeuren.
Eens aangekomen in Brussel bleek dat er een enorme politiemacht was opgetrommeld die ons deed vermoeden dat er van de tegenbetoging niet veel sprake zou zijn. Na enkele minuten werd het echter duidelijk dat die politiemacht gericht was tegen een andere betoging die op dat moment aan het station Brussel-Centraal plaats vond. Wanneer we arriveerden op de Grasmarkt was er van die politiemacht niet veel te merken. Wat wel onmiddellijk opviel waren een kleine honderd antifa activisten die de toegang voor de Vaudeville versperde in de hoop om de bijeenkomst alsnog te verhinderen. Er hing een goede sfeer en er bleken zelfs enkele toevallige voorbijganger en buurtbewoners de blokkade te vervoegen eens ze op de hoogte werden gesteld van de situatie. De spanningen zouden echter hoog oplopen wanneer er enkele minuten later een tiental ‘tegen-tegenbetogers’ (hun eigen woorden) van de fascistische knokploeg NATION (Mouvement Identitaire et Solidariste de Belgique Francophone) zich naast de antifascisten plaatsten en de tegenbetogers begonnen te provoceren. Hun fascistische en ‘anti-antifa’ slogans werden luidkeels beantwoord met antifascistische en antiracistische slogans. Op dit moment was de fysieke confrontatie een kwestie van tijd, het geweld vanuit fascistische hoek werd beantwoord door een onbreekbare muur van weerbare antifascistische activisten. Kort na het uitbreken van het geweld arriveerde Vlaams Belang boegbeeld Filip De Winter op het plein omringt door een cordon van politiemensen in burger. De strijd met NATION werd gestaakt en spontaan verschoof de prioriteit van de tegenbetogers naar het blokkeren van De Winter en zijn entourage. De politie in burger reageerde naar goede gewoonte hardhandig met de wapenstok. Enkele antifascistische tegenbetogers raakte ernstig verwond tot verontwaardiging van vele omstaanders die het brutale optreden van de politie duidelijk afkeurde. Luttele seconden nadat De Winter en zijn groep, ondanks het heftige verzet, met behulp van de politie toch tot aan de Vaudeville waren geëscorteerd bestormde politie in reluitrusting langs twee kanten de tegenbetoging terwijl de fascisten van NATION ongemoeid werden gelaten. De tegenbetoging werd hardhandig uiteen geslagen met enkele arrestaties tot gevolg. Voor enkele tegenbetogers, zeker degene die ervaring hebben met de hardhandigheid van de politie, volgde er enkele bange momenten wanneer de relpolitie de straten begon uit te kammen op zoek naar antifascisten.
De bloedige escorte van De Winter en enkele andere vooraanstaande Vlaams Belangers door de tegenbetoging bleek achteraf een maat voor niets. Voor de Vaudeville kwam het extreem-rechts groepje voor een gesloten deur te staan en besloten ze hun meeting toch te laten doorgaan in de Chaulope d’Or op de Grote Markt. De nieuwe plaats voor de bijeenkomst was niet toevallig, eerder in oktober heeft de Brusselse afdeling van het Vlaams Belang hier zijn verkiezingsprogramma voorgesteld.
Hoewel het een spijtige zaak is dat de bijeenkomst van deze fascistoïde partijen toch kon doorgaan moet de tegenbetoging daarom niet in waarde inboeten. Antifascistische actie blijft nodig, zeker in een periode dat (extreem-)rechts over heel Europa de wind in de zeilen blijkt te hebben. Als er geen bewustmaking bestaat voor de gevaren van dergelijke ideeën dan ligt in de toekomst de mogelijkheid open om de fouten van het verleden te herhalen. Afsluiten met een citaat van Adolf Hitler lijkt hier misschien niet op zijn plaats, maar het vat wel de boodschap samen:
“Nur eines hätte unsere Bewegung stoppen können – wenn unsere Gegner ihr Prinzip verstanden hätten und vom ersten Tag an den Kern unserer neuen Bewegung mit aller Brutalität zerschlagen hätten”
Vertaling: “Only one thing could have stopped our movement – if our adversaries had understood its principle and from the first day smashed with the utmost brutality the nucleus of our new movement.”
~ Adolf Hitler, 1934