Na ondertussen toch al enkele dagen genoten te hebben van de eerste prille zonnewarmte lijkt het er op dat we na de hete herfst een vurige lente tegemoet gaan. Toch wat betreft het protest tegen het Europese besparingsbeleid. Dan heb ik het over het soort beleid waarvan sommigen in onze ‘centrum-rechtse’ regering wel lekker geil van worden : systematisch afbouw van uitkeringen , dwangmatige ‘activatie’ van werklozen, werken tot net onder de gemiddelde levensverwachting, de vakbondsmacht inperken, het ‘ontvetten’ van de zorg-, cultuur-, en gezondheidssectoren en zo voort ,de opsomming sociaal nefaste maatregelen lijkt soms oneindig. Aan de wijze hoe dergelijk beleid tot stand komt hangt vaak dan ook een op zijn minst onwelriekend geurtje: Politieke deals met werkgeversorganisaties worden in achterkamertjes beklonken , machtige bedrijven betalen geen belastingen , mensen met een fout verleden worden in top posities geplaatst (Mario Draghi , voorzitter van de Europese Centrale Bank , ECB , was voordien nog directeur bij Goldman Sachs ) . Met een glimlach op het gezicht wijzen onze zogenaamde vertegenwoordigers lustig zondebokken aan zodat zij en de belangen die ze dienen buiten schot blijven. Laten we duidelijk wezen de Zuid-Europese landen hebben het nog steeds veel harder te verduren onder de neo-liberale shock therapie van de Trojka, maar zoals een Italiaanse vriend me onlangs met een cynische glimlach wist te vertellen : ’ Welcome to Europe , Belgium has finally arrived ‘. Reden genoeg dus om ons bij Blockupy Frankfurt te voegen en het openingsfeestje van de ECB te verpesten.
In het hol van de leeuw
Terwijl we Frankfurt binnenrijden, valt het meteen op hoe symbolisch beladen deze stad en dit protest eigenlijk wel zijn. De stad is een typisch voorbeeld van wat men een ‘financieel wereldcentrum’ noemt of een ‘belangrijke schakel in de wereldeconomie’ , hetgeen in de praktijk meestal wil zeggen dat men over een kankerlelijke zielloze stad spreekt. Volgepropt met torenhoge bankgebouwen , overal spiegelglas in combinatie met strakke, kille stenen. Dit geheel wordt dan opgefleurd met betekenisloze, door led-licht verlichte conceptuele kunstwerken in parkjes die duidelijk ontworpen werden om yuppies een zo aangenaam mogelijke lunch-break te bezorgen tussen al dat poen scheppen door. In dat perspectief kon men geen betere plaats vinden voor de nieuwe toren van de Europese Centrale Bank :
“Er werd een duizelingwekkende 1,3 miljard euro uitgegeven aan een 185 meter hoog fortachtig twin tower-gebouw, omring door een hekwerk en een kasteelgracht. Deze intimiderend machts-architectuur is een perfect symbool voor de afstand tussen de politieke en financiële elite, en de bevolking. […]” (bron:blockupy)
Gelukkig echter leven er in Frankfurt ook mensen met verstand en uitmuntende organisatorische vaardigheden. De voorbereidingen om van de Blockupy actie een succes te maken besloegen langer als een jaar . Zo’n gigantisch evenement in goede banen leiden is niet vanzelfsprekend , zeker niet als men het aantal deelnemers vooraf op 10 000 schat. Dat de politie vooraf ook al liet verstaan dat ze met evenveel manschappen als dat er betogers verwacht werden aanwezig ging zijn, moet natuurlijk ook voor de nodige stress gezorgd hebben[1]. Dat de organisatoren van Blockupy dit niet aan hun hart hebben laten komen en vastberaden voor een strak georganiseerd evenement zijn gegaan was al duidelijk aan de website:
” Hand in hand met de Europese Commissie en de Europese Raad, is de ECB voorstander van bezuinigingen, privatisering en precariteit. Ze hebben zelfs geen probleem gehad met het chanteren van gekozen regeringen om die te dwingen om hun aanvallen op de sociale rechten van de bevolking uit te voeren.
Terwijl de crisis zich ontwikkelde is de EU steeds meer een autoritair regime geworden met een overduidelijk gebrek aan democratische deelname. Het moorddadige grensregime en de toenemende militarisering van het buitenlandbeleid komt nog bij dit proces. Zij kunnen en willen ons zelfs niet meer vertegenwoordigen. De heersende elites hebben niets waardevols meer aan ons te bieden. Maar nieuwe krachten ontstaan in alle hoeken van het leven en het zal aan ons zijn om solidariteit op te bouwen van onderaf.
[…]Tegelijkertijd moeten we ons zeer bewust zijn van de gevaren van groeiend racisme en de opkomst van extreemrechts […]. Terwijl het hun doel is om de grenzen te verstevigen binnen en buiten Europa, is ons doel precies het omgekeerde: het afbreken van de muren van Fort Europa.
[…] Voor sommige landen is de shock-strategie bepaald niet voorbij en worden nieuwe harde bezuinigingsmaatregelen doorgevoerd. Voor andere landen betekent het dat we een nieuwe normaliteit beleven van onzekerheid en armoede. Hoe dan ook is het sinds lang duidelijk dat de maatregelen die tijdens de crisis genomen werden niet als tijdelijk bedoeld waren – ze zijn veilig verankerd in de Europese en nationale instellingen. Dit heeft de weg vrijgemaakt voor een nieuwe fase, een maatschappelijk model van precariteit en sterk ingeperkte sociale rechten. Maar wij weigeren om daar aan te wennen!”
(bron:blockupy)
Toen we na aankomst te voet naar onze slaapplek gingen , zagen we doorheen de stad groepjes activisten, vermoeid van het lange reizen richting hun aangewezen slaapplaatsen trekken. Dit was al een eerste aanwijzing over de grootte en de schaal van het protest en de solidariteit. Op voorhand werd er al op de website van Blockupy uitgelegd hoe de dag zou verlopen. In de ochtend zouden er op verschillende centrale toegangspunten naar het ECB-hoofdkwartier blokkades opgeworpen worden, binnendringen in de veiligheidszone en de feestelijke opening effectief tegenhouden was duidelijk een hoogst hypothetische optie wegens de massale politie aanwezigheid. Later in de dag was er nog een betoging van de vakbonden gepland , gevolgd door een samenkomst met verschillende sprekers en muziek, om dan af te sluiten met een grote betoging.
Toen we om 1 uur ’s nachts gebrieft werden bleek echter dat op het laatste moment de blokkades een uurtje vervroegd waren. Buiten het nogal evidente nadeel dat opstaan om 4u15 met zich meebracht (3 uur slaap is echt te weinig voor een volledige dag actie op top niveau) , was er ook wel een onverwachte voordeel aan. Namelijk dat de massale politiemacht blijkbaar nog rustig aan het slapen of frühstücken was. Dat de politie niet paraat stond dat zullen ze geweten hebben in het financiële district van Frankfurt. Verschillende banken en andere symbolen van het kapitaal werden dan ook op hoogst professionele wijze ‘kaput gemacht’ door goed georganiseerde Duitse actievoerders van de ‘gemaskerde vleugel’.
De aloude discussie over de zinvol of –loosheid van dit soort explosieve uitingen van politieke woede is echter niet het belangrijkste hier. De totale onmacht van de ordediensten daarentegen om te verhinderen dat een duizendtal activisten amok maken in het financieel centrum van Europa (London City buiten beschouwing gehouden), opent wel zéér interessante perspectieven voor mensen die zichzelf, op zijn minst in hun denken, als revolutionair bestempelen. Ook voor de mensen in Zuid-Europa die al jaren actie voeren tegen het asociale en ondemocratische beleid van de Trojka moet het een hart onder de riem geweest zijn om te zien dat hun jarenlange protest aan het groeien is tot in het hart van de Europese moloch. Hun militaristische uitrusting en grote getalen ten spijt, kon de Polizei niets beters bedenken dan deze vorm van zelfverklaarde straat gerechtigheid te komen begroeten met een vijftal verouderde politievoertuigen. Moeten er nog veel woorden aan vuilgemaakt worden om duidelijk te maken dat de waakhonden van het kapitaal hetzelfde onheils lot te wachten stond als de symbolen van het kapitaal? Ik dacht het niet.
Neen kort samengevat , de ochtend was : Té vroeg , géén politie , véél materiele schade, slaaptekort en enkele flikken die een jaartje bij de arbeidspsycholoog mogen gaan praten over hoe traumatisch het is om één van de meest gehate instellingen van Europa te verdedigen. Oh ja , en natuurlijk het plezier om te weten dat Mario Draghi zijn feestje doorging in een dikke zwarte rookwolk van verbrand rubber met een concert van sirenes en slogans op de achtergrond…
Voor de rest : bakken in de zon
Zo , en dan nu de rest van de dag. Om 12 uur was er een vakbondsbetoging , daar kan ik kort over zijn : niet geraakt wegens te lang stappen in combinatie met slaaptekort en vermoeide kuiten. Volgend puntje op het programma : grote bijeenkomst op een plein ergens in Frankfurt. Ook hier hoeven er niet veel woorden aan vuil gemaakt worden. Exact wat je je zou inbeelden: een nogal bont gezelschap van sprekers dat door een extreem slecht afgestelde microfoon afwisselend eens wat interessant zegt en dan weer iets onverstaanbaar. Hoogtepuntje was een Italiaanse vakbondsmilitante die zowaar moeite had haar stem de baas te blijven naar het einde van haar speech toe. Mooi toch als mensen een beetje emotioneel worden door al die internationale solidariteit met hun strijd, daar doen we het voor: solidariteit.[2]
Nu dan was het tijd om te vertrekken met de grote betoging van die dag (schattingen gaan van 20 000 tot 30 000 aanwezigen). Op voorhand was er opgeroepen om geen aparte blokken te vormen en allemaal samen op te stappen , om zo de diversiteit achter Blockupy in de verf te zetten. Maar zeker ook om te voorkomen dat de politie al te gemakkelijk mensen van de ‘gemaskerde vleugel’ kan criminaliseren. Dit zorgde dan ook voor een militante ,vrolijke, kleurrijke ,maar toch hoofdzakelijk zwart en rood gekleurde betoging. In tegenstelling tot de vroege ochtend was er hier wel veel politie aanwezig , die dan ook op de nodige spot onthaald werden. Aangekomen aan het eindpunt van de betoging , die overigens zonder incidenten verliep , bleken we op exact diezelfde plek te zijn waar 12uur eerder de eerste bankruiten sneuvelden , maar dan nu met duizenden politieagenten, allicht om te verhinderen dat de ruiten geen twee keer gebroken worden die dag. Te laat mannen , véél te laat, de straat is van ons en wij zitten overal …. 🙂
[1] Naast de 10.000 manschappen , had de politie ook alle waterkanonnen van heel Duitsland naar Frankfurt laten afzakken. Aan het gebouw van de ECB zelf was een veiligheidsperimeter van 1km² ingesteld met prikkeldraad waar scheermesjes op vastzitten (de zogenaamde ‘nato-draad’) , actievoerders hadden van de politie duidelijk te verstaan gekregen dat al wie zich over de met verf aangeduide grensmarkering op 10 meter afstand van de perimeter waagde zich vrijwillig aan politie geweld onderwierp.
[2] Naomi Klein hebben we jammer genoeg moeten missen wegens te veel cafeïne in het lijf om drie uur lang op dezelfde plek te blijven staan.